Mediaknipsel (Nederlands 4): 2 op de 3 beroepsleerlingen kunnen na afstuderen niet voldoende lezen, begrijpend luisteren of rekenen: "We falen echt"

Twee op de drie leerlingen die afstuderen in het secundair beroepsonderwijs kunnen niet voldoende lezen, begrijpend luisteren en rekenen. Een cijfer dat toch wel aan het denken zet en de vraag doet rijzen of ons onderwijs niet tekortschiet. Het is duidelijk 5 na 12 en er moet dringend gezocht worden naar manieren waarop leerlingen deze doelen wél kunnen behalen.

Onderzoek naar behaalde eindtermen

Volgens nieuwe peilingsproeven die onderzoekers van de KU Leuven en de UAntwerpen hebben afgenomen, halen veel leerlingen in de derde graad van het beroepsonderwijs de eindtermen voor hun algemene vakken niet. Uit het onderzoek blijkt dat slechts een op de drie leerlingen (!) de eindtermen behaalt. De leerlingen die ondermaats scoorden zouden moeite hebben met het berekenen van heel concrete zaken, zoals een korting in een winkel.

Een belangrijke kanttekening hierbij is dat de leerlingen die de eindtermen niet behalen wel kunnen lezen en schrijven. Het gaat hier om de essentiële informatie uit een korte tekst halen, weten wat er bedoeld wordt en daarnaar handelen. Het gaat dus niet om hoogdravende theoretische kennis, maar om basisvaardigheden die je nodig hebt in het dagelijks leven.

De resultaten die voortkwamen uit het onderzoek zijn nog slechter dan de resultaten van een onderzoek in 2013. De meest voor de hand liggende verklaring is de coronapandemie, aldus professor Rianne Janssen die de peilingsproeven coördineert aan VRT NWS. Tijdens de coronacrisis kregen leerlingen in bijzondere omstandigheden les. Toch zouden de al alarmerende vaststellingen uit 2013 zich herhalen.

Thuistaal en socio-economische factor als mogelijke oorzaken

Niet alleen de coronacrisis ligt aan de basis van deze, toch wel verbazingwekkende, cijfers. Ook anderstaligheid speelt een grote rol. Er zijn nu meer leerlingen met een migratieachtergrond. Uit de cijfers blijkt tevens dat de groep die thuis geen Nederlands spreekt daadwerkelijk nog slechter scoort. Zo zou slechts 4 procent van die leerlingen de eindtermen voor functionele luistervaardigheid behalen. 

Ook de socio-economische situatie thuis blijkt een zekere impact te hebben op het al dan niet beheersen van de eindtermen. Toch is die impact duidelijk kleiner dan die van de thuistaal.

Plan van aanpak

Onderwijsexpert Dirk Van Damme benadrukt dat we dringend iets moeten doen om de dalende kwaliteit van het onderwijs aan te pakken. Volgens hem moeten we ons realiseren dat er iets grondig aan het foutlopen is in het onderwijs en moeten we daar met z'n allen iets aan veranderen. Zo zijn er een aantal zaken die voorheen zijn ingevoerd tegen vroegtijdige schoolverlaters, waardoor een bepaalde groep leerlingen geen C-attest meer kan krijgen en dus ongeacht hun inzet altijd opschuiven met hun leeftijdsgenoten in de klas. Dat moet, volgens Van Damme, herbekeken worden. Verder dienen ook huidige en toekomstige leerkrachten beter omkaderd te worden. Vandaag de dag belanden leerkrachten met de minste ervaring vaak voor de moeilijkste klassen. Die leraren zijn op dat moment onvoldoende opgeleid om die moeilijke groep aan te kunnen.

Vlaanderenbrede toetsen

Ook Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts geeft toe dat het onrustwekkende cijfers zijn. Hij relativeert de resultaten wel door te benadrukken dat de proeven afgenomen werden in mei 2021, in de volle coronaperiode. Volgens hem bevestigt dit het feit dat we de scholen te allen tijde moeten openhouden, maar tegelijkertijd ook dat onze onderwijskwaliteit echt onder druk staat.

De eerste stap die we, volgens Weyts, moeten zetten, is het durven erkennen van het probleem. Voorts meent hij dat er werk gemaakt moet worden van meer ambitie in ons onderwijs, zoals via geactualiseerde eindtermen die de lat hoger leggen en Vlaanderenbrede toetsen. Dergelijke testen leven vergelijkbare toetsresultaten zodat we de kwaliteit van het onderwijs permanent kunnen monitoren. 

Hoe ik erover denk

Wanneer ik het artikel las, schrok ik van de cijfers. Er is duidelijk een probleem dat zo snel mogelijk opgelost dient te worden. Het is onrustwekkend dat meer dan de helft van de leerlingen uit het beroepsonderwijs de eindtermen lezen, begrijpend luisteren en rekenen niet haalt. Ik vraag me af of de coronacrisis wel de grootste boosdoener is, zoals beweerd wordt. Moet het onderwijs in de B-stroom niet over een andere boeg gegooid worden? 

In de secundaire school waarin ikzelf zes jaar les volgde, kregen leerlingen uit een aantal beroepsrichtingen geen apart vak Nederlands. Dat vond ik vreemd, aangezien de Nederlandse taal erg belangrijk is in het dagelijks leven. Ook beroepsleerlingen dienen deze taal voldoende te beheersen. Ook zij hebben het Nederlands nodig, bijvoorbeeld wanneer ze een sollicitatiebrief opstellen of wanneer ze een formeel gesprek moeten voeren. Zelf opteer ik ervoor dat alle richtingen in het secundair onderwijs, ongeacht of het om beroepsrichtingen gaat of niet, een apart vak Nederlands krijgen. Ook het belang van rekenen wordt vaak onderschat. Nochtans is ook dat een belangrijk gegeven om te kunnen participeren aan het dagelijks leven. Hoe ga je anders betalen in een winkel of korting berekenen? Of hoe kan je anders weten wat de afmetingen van een bepaald iets zijn? Het is belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan de basisvaardigheden die leerlingen nodig hebben in hun dagelijks leven. Het kunnen van beroepsleerlingen mag niet onderschat worden. Ook deze leerlingen hebben nood aan kwaliteitsvol onderwijs en moeten voldoende kansen krijgen om de eindtermen succesvol te behalen. 

Wat vind jij van deze cijfers en wat zou jij doen om ervoor te zorgen dat beroepsleerlingen de eindtermen wél behalen? Laat het me zeker weten in de reacties.