Artikel uit vaktijdschrift 'Fons' (Nederlands 3.1): 'Hoe maak je van je school een boekenschool?'

Uit het PISA-onderzoek van 2018 blijkt dat de leesvaardigheid van onze Vlaamse 15-jarigen op drie jaar tijd sterker dan ooit gedaald is. Maar liefst 1 op de 5 leerlingen haalt het minimumniveau niet. Uit datzelfde onderzoek blijkt tevens dat Vlaamse leerlingen amper blijk geven van leesplezier. De helft ziet lezen als tijdverlies. Hoog tijd dus om hier iets aan te doen. Het artikel 'Hoe maak je van een school een boekenschool?' beschrijft een aantal concrete acties om aan leesbevordering te doen. 

Als je wil dat jouw leerlingen de leesmicrobe (opnieuw) te pakken krijgen, moet je lezen ook zichtbaar maken op school. Er bestaan tal van manieren om alle 'lezen is saai-stemmen' het zwijgen op te leggen en lezen te promoten. Zo kunnen leerkrachten hun favoriete boek promoten op affiches die op hun beurt over de hele school verspreid worden. Ook een Instagramkanaal of een blog zullen zeker scoren bij je leerlingen. Op zo'n kanaal of blog kan je onder andere affiches en boekentips delen. Daarnaast kunnen ook emojiboeken en boekenhoekjes het lezen van de leerlingen stimuleren. Bij de emojiboeken worden affiches verspreid met daarop boektitels uitgebeeld in emojis. Het is aan de leerlingen om de titel en de auteur van de boeken te ontcijferen. In de boekenhoekjes worden boeken en strips ter beschikking gesteld. De leerlingen kunnen ze ter plekke lezen of ze kunnen ze meenemen naar huis. In elk boek uit de boekenhoek zit een bladwijzer waarop leerlingen een reactie kunnen achterlaten voor de volgende lezer. 

Het is niet enkel van belang om lezen zichtbaar te maken. Ook samen lezen kan het leesplezier van leerlingen vergroten. Zo kan je als school een leeslokaal inrichten dat tijdens de middagpauze geopend is voor de leerlingen. Ook leerkrachten kunnen een beroep doen op zo'n leeslokaal om in klasverband te lezen. Op die manier kunnen leerlingen het onderling hebben over de boeken die ze gelezen hebben én kunnen ze hun favoriete boeken aan elkaar aanraden. 

Om lezen extra in de verf te zetten, kan je als school nog een stapje verdergaan. Zo kan je een boekenweek of een literaire avond op poten zetten. Tijdens zo'n boekenweek kan je o.a. auteurslezingen, workshops rond creatief schrijven, literatuurlessen en een escape room in de schoolbib organiseren. Allemaal activiteiten die aantonen dat je aan lezen wel degelijk plezier kan beleven. Of wat dacht je van een voorleesmarathon waarbij leerlingen gaan voorlezen in een woonzorgcentrum, een kleuterschool of een lagere school? Een literaire avond kan dan weer vormgegeven worden door een boekengesprek met schrijvende leerkrachten en auteurs of door een literaire wandeling waarbij er geluisterd wordt naar poëzie. 

Zelf heb ik enorm veel opgestoken van dit artikel. Ook ik was een leerling waarbij het leesplezier ver zoek was. Door de vaak verplichte leeslijst of opdrachten haakte ik al snel af. Op school werd er amper aandacht besteed aan leesplezier en leesbevordering, waardoor dit voor mij ook lange tijd uitbleef. Ik las helemaal niet graag en bij elke nieuwe boekopdracht slaakte ik een diepe zucht. Het belang van lezen wordt vaak vergeten, terwijl het toch zeer belangrijk is om leesvaardig te zijn. Ook het feit dat vele leerlingen het leesplezier zijn kwijtgeraakt of nooit hebben ervaren, maakt het er niet gemakkelijker op. De tips uit het artikel kunnen daarbij hulp bieden. Als toekomstig leerkracht Nederlands werk ik nog steeds aan mijn eigen leesplezier. Wanneer je als leerkracht graag leest en enthousiast bent over boeken, is het gemakkelijker om dat leesplezier en die enthousiasme over te brengen op je leerlingen. Dit artikel heeft me nog maar eens met de neus op de feiten gedrukt: het is zeer belangrijk om op regelmatige basis rond lezen te werken en om ervoor te zorgen dat je leerlingen je klas leesvaardig en met een groot leesplezier verlaten. 

Lang zullen we lezen! 

Bron 1: Leemans, L. (2020, 9 maart). PISA-onderzoek: 5 belangrijke conclusies. Klasse. https://www.klasse.be/70738/pisa-onderzoek-5-belangrijke-conclusies/
Bron 2: Grymonprez, S. (2019, 3 december). Leesvaardigheid Vlaamse jongeren gaat verder achteruit. De Standaard. https://www.standaard.be/cnt/dmf20191202_04747589
Bron 3: Van Den Eynde, A. (2020, september). Hoe maak je van je school een boekenschool? Fons, 6, 14–16.