Cultuurevenement (Nederlands 3.1): filmvoorstelling Groenten uit Balen

Ik breng regelmatig een bezoekje aan de bioscoop, maar jammer genoeg steekt Corona daar opnieuw een stokje voor. Enkele weken geleden werd er beslist om de cinemadeuren voor onbepaalde tijd te sluiten. Daardoor zal ik nog enige tijd moeten wachten om naar de film te gaan. Als alternatief keek ik naar Groenten uit Balen, een film die ik zou kunnen gebruiken tijdens mijn lessen Nederlands.

Het is 1971. In het arbeidersgezin van Jan en Clara gaat het leven zijn gewone gang, tot op de dag dat er een wilde staking uitbreekt in de fabriek waar Jan werkzaam is. Jan is genoodzaakt om aan de staking deel te nemen waardoor zijn gezin in financiële problemen terechtkomt. Het gezin probeert zich recht te houden en te leven van onder andere het loon van dochter Germaine. Maar dan raakt Germaine zwanger van Luc, een universiteitsstudent die de staking is komen steunen. De hoofdrollen worden vertolkt door onder andere Evelien Bosmans, Stany Crets, Tiny Bertels en Michel Van Dousselaere. 

Wat opvalt tijdens het bekijken van de film, is dat de personages voortdurend spreken in een Kempens dialect. Dat maakt het verhaal voor velen herkenbaar, want wie spreekt er zelf niet af en toe een woordje dialect? Door het feit dat de acteurs hun personages vertolken in dialect, behoudt de film zijn authenticiteit. De film speelt zich af in de jaren 70 en toen werd er meer gecommuniceerd in het dialect dan vandaag de dag. Dat maakt de gebeurtenissen ook levensechter. Het zou vreemd zijn als de personages tegen elkaar zouden spreken in Algemeen Nederlands.

Naast de prominente aanwezigheid van dialect, worden ook de jaren 70 mooi in beeld gebracht. Het behang, het straatbeeld, het meubilair, de rollen die toegekend worden aan vader en moeder... doen ons even in een tijdsmachine kruipen. De film werpt een mooie blik op het leven van toen en ook dat zorgt voor authenticiteit. 

Tijdens de stageperiode in november gaf ik twee lesuren rond taalvariatie. Daarin had ik het over de taalvarianten standaardtaal, tussentaal en dialect. De film Groenten uit Balen had dus een perfecte aanvulling op deze lessen kunnen zijn. Opdat de leerlingen iets zouden leren van de film, zou je hen een aantal vragen kunnen meegeven die ze moeten oplossen. Je kan hen daarbij vragen om een aantal dialectwoorden die frequent voorkomen om te vormen tot standaardtaal. Zo zou je hen kunnen vragen wat Germaine bedoelt met het woord 'tuttefrut'. Na het bekijken van de film kan je ook een kort reflectiemoment voorzien waarin je met je leerlingen reflecteert op de film. Je kan hen vragen of ze alle dialectwoorden verstonden, of ze zelf nog zo'n uitgesproken dialect spreken en of ze het dialect uit de film verkiezen boven de standaardtaal. 

De film Groenten uit Balen is een verfilming van het boek van auteur Walter van den Broeck. Ook dat kan een reden zijn om hem te gebruiken tijdens de les Nederlands. Je kan ervoor kiezen om de leerlingen eerst het boek te laten lezen en vervolgens de film te laten bekijken. Op die manier kunnen ze boek en film met elkaar vergelijken. Hier spreek je het kritisch denkvermogen van de leerlingen aan. Je kan hen kritisch laten nadenken over de grootste verschillen tussen het boek en de film. Bovendien kan je hen de vraag stellen waar hun voorkeur naar uitgaat. 

Zoek je nog een goede én leerrijke film om aan je leerlingen te tonen? Aarzel dan niet en kies voor Groenten uit Balen. De leerlingen zullen er ongetwijfeld iets van opsteken.